5 راهکار مهم افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان

عزت نفس در کودکان و نوجوانان

عزت نفس در کودکان و نوجوانان از اهمیت فوق العاده بالایی برخوردار است به طوری که حتی می تواند آینده آنها را رقم بزند.

تصور کنید کودکی با تحقیر و آزار روحی که از طرف والدین به او می رسد بزرگ می شود.

به نظر شما چه اتفاقی در آینده برای او می افتد؟

آیا می توان از او انتظار داشت تا بتواند از حق خودش دفاع کند؟

آیا می توان از او انتظار داشت مسئولیت پذیر باشد؟

آیا می تواند توانایی های خود را باور کند؟

آیا می تواند زندگی خوبی برای خودش رقم بزند؟

آیا می تواند…

مسلماً جواب خیر است!

کودکان و نوجوانانی که با عزت نفس پایین بزرگ می شوند در بزرگ سالی با مشکلات روحی بدی مواجه خواهند شد یا همیشه عصبی و پرخاشگر هستند و یا خیلی خجالتی و منزوی می شوند.

علایم پایین بود عزت نفس در کودکان و نوجوانان

در ابتدا در این قسمت به بررسی علائم پایین بودن سطح عزت نفس در کودکان و نوجوانان میپردازیم و بعد از آن به سراغ راهکار های عملی افزایش و تقویت قدرت عزت نفس کودکان و نوجوانان می رویم.

1) دوست دارند به جای شخص دیگری باشند:

او خیلی خیال پردازی می کند و دوست دارد جای شخص دیگری باشد،معمولاً دوست ندارد که خودش باشد و احساس می کند که بی ارزش است.

2) رفتار اجتماعی خوبی ندارد:

معمولا کودکانی که عزت نفس پایینی دارند نمی تواند با هم سن و سالان خود ارتباط برقرار کنند و بیشتر اوقات از آنان دوری می کند و در محیط های جدید احساس نا امنی و اضطراب می شود.

فکر می کند که اگر از او کاری بخواهند او چگونه از پس از کار بر بیاید و همین موضوع دچار تنش در آنها می شود و به خاطر این موضوع است که بیشتر اوقات دوست دارد تنها باشد.

3) طرز فکری ثابت دارد:

معمولا این نوع طرز فکر که از علائم پایین بودن و کمبود عزت نفس در کودکان و نوجوانان است، از الگوهایی ثابت می آید مثل:

من همیشه باید خوب باشم، من نباید هیچ کاری را به اشتباه انجام بدهم،من نباید به هیچ کسی نه بگویم و…

معمولا با این نوع طرز فکر هم بزرگ می شوند و همین الگوهای فکری را دنبال می کند.

4) به آینده خود بدبین است:

چند وقت پیش در یک جایی بودم و یک کودک 10 ساله هم در آنجا بود،با مادر خودش داشت صحبت می کرد و جمله ای را به کار برد که خیلی از شنیدن این جمله ناراحت شدم.

به مادرش گفت شانس من بدبخت از این بهتر نمی شود که!!!

با خودم گفتم که وقتی یک کودک 10 ساله این حرف را می زند ببین چه جوری این کودک را تربیت کرده اند که از همین الان خودش را بازنده و شکست خورده می بیند و می گویید که شانس من بدبخت از این بهتر نمی شود که!

با مادر او صحبت کردم و به او گوش زد کردم که لطفا اصول تربیتی خودش را عوض کند و اجازه ندهد که فرزند او چنین جملاتی را به کار ببرد اما دیدم که آن مادر خودش هم مشکل تربیتی دارد چرا که خود او هم انگار نه انگار و اصلا اهمیتی به این موضوع بسیار مهمی که می تواند در آینده برای فرزند او گران تمام شود نمی دهد.

5) نمی تواند تصمیم گیری کند:

یکی دیگر از علائم مهم کمبود عزت نفس در کودکان و نوجوانان این است که چون عزت نفس کودک کم است، مشکل در تصمیم گیری دارد، نمی تواند برای خودش تصمیم بگیرد چرا که از عواقب آن هراس دارد.

نمی تواند ابهامات را تحمل کند، وقتی که به خود و قوه تشخیص خود اعتماد ندارد نمی تواند تصمیمات خوبی برای خود بگیرد.

6) معلومات عمومی اندکی دارد:

چون از معلومات عمومی پایینی برخوردار هستند این موضوع باور آنها را تشکیل داده که تو اطلاعات کمی در این باره داری پس بهتر است ساکت بمانی و حرفی نزنی که باعث شود تو را مسخره و تحقیر کنند.

احساس می کنند که عقاید شان برای دیگران اهمیتی ندارد و آنها در نظر دیگران بی ارزش هستند.

7) زود همه چی را فراموش می کنند و قدرت تمرکز پایینی دارند:

این موضوع بر می گردد به باور کودک!

چون بر این باور است که نمی تواند کاری را به بهترین شکل انجام بدهد و خودش را باور ندارد در نتیجه نمی تواند به روی موضوع اصلی تمرکز کند در نتیجه باید قدرت باور را درک کرده و برای تغییر باورهای درون خود تلاش کند.

مثال:در انجام دادن وظیفه ای که به او محول می شود بی تفاوت است و اگر از او بخواهید که این کار را تا یک تاریخ مشخصی انجام بدهد نمی تواند این کار را بکند چرا که قدرت تمرکز ندارد و کاری را که از او خواسته شده را فراموش می کند.

راه های افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان

خب، تا اینجا علائم عزت نفس پایین در کودکان و نوجوانان را با هم بررسی کردیم، و الان وقت راهکار دادن برای افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان است. ما در اینجا 5 راهکار را برای تقویت عزت نفس مطرح میکنیم که انجام دادن آن ها میتواند به حل این مسئله کمک کند.

1) برای تقویت عزت نفس کودکان و نوجوانان تصمیم گیری را به خودشان واگذار کنید!

اجازه بدهید کودکان خودشان برای کارهایی که می خواهند انجام بدهند تصمیم گیری کنند.

یکی از وظایف پدر و مادر ایجاد حس حمایت در فرزندان است اگر کودکان احساس حمایت از طرف والدین خود نداشته باشند به شدت روی اعتماد به نفس و عزت نفس آنها اثر مخربی خواهد گذاشت.

بگذارید کودکان ریسک کنند بگذارید که خودشان تصمیم گیری کنند و مسئولیت کارهایشان را به عهده بگیرند.

2) اجازه بدهید اشتباه کنند، البته اشتباهات کوچک!

اجازه بدهید اشتباهات کوچکی انجام بدهند و شما در کار آنها دخالت نکنید و اجازه بدهید که خودشان اشتباهات خود را جبران کنند چرا که با این کار در وجود آنها احساس اعتماد به نفس و عزت نفس بالا شکل می گیرد.

لطفا مانع شکست آنها نشوید.

3) تعریف از آن ها باعث افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان میشود.

زمانی که کاری را به خوبی انجام می دهند از آنها تعریف و تمجید کنید.

با این کار آنها احساس این را می کنند که مورد توجه قرار گرفته اند و حس خوبی از تشویق شما می گیرند و اعتماد به نفس شان بالا می رود.

سعی کنید به طور غیر مستقیم از آنها در جمعی تعریف کنید و کار خوبش را پر رنگ جلوه بدهید.

4) عشق و علاقه خودتان را به آن ها نشان بدهید:

حتی اگر اشتباهی مرتکب شدند به آنها نشان بدهید که عاشق آنها هستید و ازشان حمایت می کنید و بابت اشتباه و شکست شان از آنها نا امید نشده اید و در هر صورت دوست شان دارید این کار به افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان کمک میکند.

این حس را در آنها ایجاد کنید و خیال شان را از این بابت راحت کنید تا استرس و نگرانی در آنها به وجود نیاد.

5) مطمئن شوید!

مطمئن شوید راهی را که انتخاب کرده است با توجه به توانایی هایش قابل دسترس برای او می باشد.

شاید راهی را انتخاب کند که در آن احتمال شکست بزرگ وجود داشته باشد و احتمال می دهید که در بعد از شکست اعتماد به نفس و عزت نفس او پایین بیاید در این مواقع باید او را حمایت کنید حتی اگر شکست هم خورد او را تشویقش کنید به تلاش بیشتر از او بخواهید که باز هم به راه خود با قدرت هر چه بیشتر ادامه بدهد.

در اینجا چند مثال از عزت نفس در کودکان و نوجوانان زده شد و خواستیم اشتباهاتی که هم پدر و مادرها و هم خود کودکان دچارش می شوند از آنها شما را آگاه کنیم،اگر بخواهیم در مورد عزت نفس کودکان و نوجوانان صحبت کنیم باید یک کتاب 1000 صفحه ای بنویسیم اما در مثال های بالا سعی کردیم مواردی گفته بشود که بیشتر کودکان و نوجوانان در زندگی روزمره خود با آنها سر و کار دارند و والدین باید به این موارد بیشتر توجه کنند.

نوجوان بازنده

به بیشتر نوجوان های امروزی توجه کنید و ببینید که چطور وقت خود را بیهوده در شبکه های مجازی و جاهای دیگر تلف می کنند.

به نظر شما چرا این اتفاق می افتد؟

درست حدس زدید چون هدف مشخصی ندارند و هنوز خودشان را پیدا نکرده اند و نمی دانند که در زندگی باید به دنبال چه باشند و روزهای خود را در شبکه های مجازی و یا جاهای دیگر به نحو بیهوده تلف می کنند.

معمولا این نوجوانان پرخاشگر هستند و نمی توان با آنها به صورت منطقی صحبت کرد.

آیا نظری دارید؟

آیا می توانید حدس بزنید که چه اتفاقاتی برای آنها افتاده است؟

یکی از بزرگترین مشکلات شان این است که والدین به آنها توجه نمی کنند!

متاسفانه جوری آنها را تربیت کرده اند که پدران و مادران خودشان آنها را اینگونه تربیت کرده و گمان می کنند که این نوع تربیت هنوزم که هنوزه بهترین است!

به خودشان زحمت این را نمی دهند که در مورد روش های جدید تربیتی کمی تحقیق کنند،آن وقت می توان از آنها انتظار داشت تا کودکان شان به موفقیت های بزرگی برسند؟

نوجوان برنده

با توجه به مثال ها و راهکارهایی که به آنها اشاره کردیم این موضوع را مد نظر داشته باشید که اگر کودکان و نوجوانان با عزت نفس و اعتماد به نفس بالا رشد کنند چه اتفاقی برای آنها خواهد افتاد؟

اولین و مهم ترین موضوع این است که خودش را کاملا می شناسد و می داند که به چه چیزهایی علاقه مند است.

کاملا به این موضوع آگاهی دارد و می داند که کجا هست و به کجا می خواهد برود. تا حدودی رسالت خودش را پیدا کرده است.

فن بیان خوبی دارد:

یعنی می تواند خودش را راحت در هر جایی صحبت کند و توانمندهایش را بروز بدهد. می داند که کجا باید صحبت کند و کجا نباید صحبت کند.

خیلی راحت در جمع های کوچک و بزرگ می تواند به راحتی سخنرانی داشته باشد.

زمانی به یک سمیناری دعوت شده بودم و در آنجا یک دختر حدودا 11 ساله به روی سن آمد و شروع کرد به سخنرانی کردن،صحبت های جالبی انجام داد و سخنرانی آن دختر به دل من نشست و با خودم گفتم که این دختر بچه اگر به همین منوال راهش را ادامه بدهد و پدر و مادرش او را حمایت کنند مطمئنا آینده ی بسیار خوبی در انتظار او است.

پس اگر آینده ی کودکانتان برای شما مهم است لطفا تقویت و افزایش فن بیان کودکان را در اولویت بگذارید.

نوجوان برنده اهداف مشخصی دارد:

او قدرت و اهمیت هدف گذاری را درک کرده است.

می داند که چه کسی هست و به کجا می خواهد برود.

برنامه ی مشخصی دارد.

وقت خود را بیهوده هدر نمی دهد.

می داند که کی باید برای اهدافش قدم بردارد و کی نیاز به استراحت و تفریح دارد.

آیا او یک ماشین برنامه ریزی شده است؟

شاید بگویید که این کارها برای یک انسان نوجوان است یا یک ماشین برنامه ریزی شده؟

می توان گفت نوجوانی که هدف و برنامه ریزی مشخصی ندارد یک ماشین برنامه ریزی شده است.

چرا این جمله را بیان می کنیم؟

به خاطر این است که امروزه بیشتر نوجوان ها برای اینکه والدین به آنها ایراد نگیرند که وقت خود را به بطالت بگذرانند کارهایی را انجام می دهند که هیچ هدف مشخصی در آن دیده نمی شود.

مثال:در تابستان که مدارس تعطیل می شوند،نوجوان ها اغلب به استراحت و تفریح می پردازند به قول خودشان برای اینکه از دست غرغرهای پدر و مادر رها بشوند در چند کلاس آموزشی ثبت نام می کنند فقط به خاطر اینکه تابستانشان را به گونه ای پر کنند.

مثلا والدین به فرزندشان توصیه می کنند که در کلاس زبان ثبت نام کند و برای اینکه تایم او پر باشد به این کلاس ها  می رود.

اما در اینجا یک شکاف بسیار بزرگی وجود دارد!

آیا خود آن نوجوان به کلاس زبان علاقه مند است یا از روی اجبار به آن کلاس می رود؟

اگر از روی اجبار به آن کلاس برود مثل روز روشن است که هیچ تلاشی برای یادگیری انجام نخواهد داد و بعد از تمام شدن تابستان هم ادامه نخواهد داد.

اما اگر از روی عشق و علاقه زبان را پیگیری کند مسلماً از آن نتیجه خواهد گرفت.

پدر و مادرها باید به این موضوع مهم توجه کنند که آیا فرزندشان از روی علاقه به آن کلاس می رود یا از روی اجبار و فقط به خاطر اینکه تایمش را پر کند مجبور است!

یکی از صفات نوجوان قهرمان این است که می داند به چه کلاسی باید برود که به رشد و ارتقاع او کمک می کند.

نوجوان قهرمان زمان تفریح و گردشش مشخص می باشد می داند که کی باید تفریح کند و کی باید خیلی جدی اهداف خود را پیگیری کند.

در مقاله ی بعدی سعی می کنیم که بیشتر به با نوجوان قهرمان آشنا بشویم و خواهیم گفت که او چه کارهایی برای رشد خودش می کند و چگونه از زمانش بهترین استفاده را می برد.

خواهیم گفت که چگونه و به راحتی می تواند از توانمندی هایش کسب در آمد کند،آن چیزی که خیلی از نوجوان های امروزی پیگیرش نیستند و فکر می کنند که باید پدر و مادر خرج آنها را بدهند و منتظر این هستند که هزینه های آنها را والدین شان پرداخت کنند نه خود آنها!

منتظر مقاله ی بعدی باشید.